Qadınlarda ginekolji xəstəliklər

Qadınlarda ginekololji problemlər

Qadinlarda en cox rast gelinen ginekolji problemler

Demək olar ki, hər qadın həyatının müəyyən bir dövründə ginekoloji problemlərdən əziyyət çəkir.

Bununla belə, bir çox ginekoloji problemlər yüngül olduğu və müalicə edilə bildiyi halda, bəziləri daha ağır ola bilir. Bu isə qadının dünyaya uşaq gətirmə qabiliyyətinə, hətta həyat keyfiyyətinə təsir göstərir.

Bəs qadınların narahatlığına səbəb olan ümumi ginekoloji problemlər hansılardır? Bu məqalədə sizinlə 12 illik yerli və qlobal təcrübəsi olan həkim mama-ginekoloq Xanım Adıgözəlovanın ən çox rast gəlinən ginekoloji problemlər və onların müalicə olunma yolları haqqında apardığı araşdırmanı bölüşəcəyik.

Dismenoreya

Dismenoreya qadınlarda ağrılı menstrual kramplara səbəb olan tibbi ginekoloji problemdir. Ağrı ümumiyyətlə qarın altında, kürəkdə hiss olunur, ağrının şiddəti isə yüngüldən ağıra qədər dəyişir. Dismenoreya hormonal balanssızlıq, uşaqlıq mioması, endometrioz və ya çanaq orqanlarının iltihabi xəstəlikləri kimi müxtəlif amillərdən qaynaqlanır. Ginekoloji problemlərdən biri olan dismenoreyanın birincili və ikincili kimi növləri vardır.

● Birincili dismenoreya ən çox rast gəlinən dismenoreya növüdür və bu ginekoloji problem menstruasiya zamanı uşaqlıq yolunda prostaqlandinlərin ifraz olunması nəticəsində yaranır. Bu isə prostaqlandinlər uşaqlığın büzülməsinə və menstrual kramplara səbəb olur.

● Bu ginekoloji problemin ikinci dərəcəli dismenoreya forması endometrioz, uşaqlıq mioması və ya çanaq orqanlarının iltihabi xəstəlikləri kimi əsas tibbi vəziyyət nəticəsində yaranır.

Geniş yayılmış ginekoloji problemlərdən olan dismenoreyanın müalicəsi simptomların şiddətindən və əsas səbəbindən asılıdır. Birincili dismenoreya üçün ibuprofen və ya naproksen kimi reseptsiz ağrıkəsicilər ağrıları azaltmağa kömək edə bilir. Qarının aşağı hissəsinə istilik tətbiq etmək də narahatlığı azaldır. Bu tip ginekoloji problemin nəticəsində yaranan menstrual krampların şiddətini daimi məşq və sağlam pəhriz ilə də azaltmaq mümkündür.

İkincili dismenoreya zamanı bəzi hallarda menstrual ağrıları azaltmaq və menstrual dövrü tənzimləmək üçün hormonal kontraseptivlər təyin edilir. Ağır hallarda isə ginekoloji problemin müalicəsi uşaqlıq fibromalarının çıxarılması və ya endometrioza cərrahi müdaxilə tələb edir.

Yumurtalıq kistləri

Yumurtalıq kistləri yumurtalıqların üzərində və ya içərisində inkişaf edən maye ilə dolu kisələrdir. Yumurtalıq kistləri ümumi ginekoloji problemlər hesab olunur və onlar funksional və ya qeyri-funksional kimi təsnif edilirlər. Funksional kistlər xoşxassəlidir və normal yumurtlama nəticəsində yaranır. Ginekoloji problemlərdən olan qeyri-funksional kistlər isə endometrioz, polikistik yumurtalıq sindromu (PCOS) və ya yumurtalıq xərçəngi kimi müxtəlif amillərdən qaynaqlana bilər.

Bu ginekoloji problemlərin müalicəsi kistanın ölçüsünə və növünə, həmçinin onların yaratdığı simptomlara bağlıdır. Kiçik, funksional kistlər müalicə tələb etməyə və bir neçə menstrual dövr ərzində öz-özünə keçə bilər. Daha böyük kistlər və ya simptomlara səbəb olanlar müalicə tələb edir.

Əgər kist kiçikdirsə və simptomlar yaratmırsa, həkiminiz müntəzəm ultrasəs müayinələri ilə bu ginekoloji problemi izləməyi tövsiyə edəcək. Menstrual dövrü tənzimləmək və yeni kistlərin əmələ gəlməsinin qarşısını almaq üçün doğuşa nəzarət həbləri təyin oluna bilər. Həkim ginekoloji problemin nəticəsində yaranan kistləri daraltmaq və ya əritmək üçün hormonal müalicələr də istifadə edə bilər.

Kist böyükdürsə və ya simptomlara səbəb olarsa, onu çıxarmaq üçün cərrahi müdaxilə tələb olunacaqdır. Bəzi hallarda isə ginekoloji problemi tamamilə aradan qaldırmaq üçün yumurtalıqların çıxarılması tələb oluna bilər. Əgər ginekoloji problem nəticəsində yumurtalıq xərçəngi yaranmışdırsa, zədələnmiş yumurtalıq və digər zədələnmiş toxumaların çıxarılması üçün cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.

Çanaq nahiyəsində ağrı, şişkinlik və ya sidiyə çıxmaqda çətinlik kimi yumurtalıq kistlərinin hər hansı bir əlaməti ilə qarşılaşsanız, bu tip ginekoloji problemi həll etmək üçün həkimə müraciət etmək vacibdir. Həkiminiz kist tipini təyin edərək müvafiq müalicə planı hazırlamaqla ginekoloji probleminizi həll edəcək.

Endometrioz

Endometrioz uşaqlıq yolunun selikli qişasına bənzər toxumanın uşaqlığın xaricində, çox vaxt yumurtalıqlarda, uşaqlıq borularında və ya digər çanaq orqanlarında böyüdüyü bir ginekoloji problemdir. Endometriozun simptomlarına aşağıdakılar daxildir:

● ağrılı aybaşı dövrləri;

● cinsi əlaqə zamanı ağrı;

● xroniki çanaq ağrısı;

● ağrılı bağırsaq hərəkətləri və ya idrar;

● sonsuzluq.

Bu ginekoloji problemin dəqiq səbəbi tam başa düşülməmişdir, lakin bu hormonal balanssızlıqlar, genetik faktorlar və ya immunitet sistemi problemləri ilə əlaqələndirilir. Endometriozun müalicəsi simptomların və xəstəliyin şiddətindən asılı olaraq dəyişir. Belə ki, endometrioz ağrıkəsici dərmanlar, hormonal müalicələr və ya cərrahi müdaxilə ilə müalicə edilir.

Ginekoloji problemdən şübhələnirsinizsə, həkimə müraciət etmək vacibdir. Endometriozun erkən diaqnozu və müalicəsi simptomları idarə etməyə və ağırlaşmaların qarşısını almağa kömək edəcək. Həkiminiz xəstəlik tarixçənizi nəzərə alaraq ginekoloji probleminiz üçün ən yaxşı müalicə variantlarını müəyyən edəcək.

Polikistik yumurtalıq sindromu (PCOS)

Polikistik yumurtalıq sindromu (PCOS) qadınların reproduktiv sistemlərinə təsir edən, ən çox görülən ginekoloji problemdir. PCOS olan qadınlarda nizamsız və ya uzun menstrual dövrlər və ya bir çox kişi hormonu (androgen) səviyyələrinin artması müşahidə olunur. Yumurtalıqlar hər ay yumurta buraxmayan follikullar adlanan çoxsaylı maye kolleksiyalarını inkişaf etdirir.

Bu ginekoloji problemin ümumi simptomları arasına nizamsız dövrlər, hamilə qalmaqda çətinlik, piylənmə və həddindən artıq tüklənmə (hirsutizm) daxildir. Mütəxəssis ginekoloqun köməyi ilə hormonal müalicə variantları ilə yanaşı çəkinin idarə edilməsi üzərində işləmək, PCOS simptomlarını idarə etmək və ginekoloji problemi həll etmək mümkündür.

Uşaqlıq mioması

Uşaqlıq mioması bir çox qadınlara, xüsusən də reproduktiv yaşda olanlara təsir edən ümumi bir ginekoloji problemdir. Bu ginekoloji problem fibroidlərin uşaqlığın içərisində və ya üzərində böyüyən xoşxassəli şişlərin yaranması nəticəsində meydana çıxır. Bəzi qadınlarda heç bir əlamət müşahidə olunmadığı halda bu ginekoloji problemin ağırlaşmış hallarında ağır menstrual qanaxma, çanaq nahiyəsində ağrı və ya təzyiq, tez-tez sidiyə getmə və qəbizlik kimi hallar müşahidə olunur. Geniş yayılmış ginekoloji problemlər sırasında olan uşaqlıq miomasının dəqiq səbəbi tam öyrənilməmişdir, lakin bunun genetik faktorlar və hormonal balanssızlıqlarla əlaqəli olduğu düşünülür. Miomaların müalicə yollarına dərmanlar, ultrasəs və ya MRT-yə yönəldilmiş ultrasəs cərrahiyyəsi kimi qeyri-invaziv prosedurlar, fibromaların və ya bütün uşaqlığın çıxarılması üçün cərrahiyyə daxildir. Unutmayın ki, vaxtında təyin olunan müalicə ginekoloji problemin həllində mühüm rol oynayır, buna görə də müntəzəm olaraq ginekoloq müayinəsindən keçmək zəruridir.

Sidik yollarının infeksiyası (UTI)

Sidik yollarının infeksiyası bütün yaş qruplarında olan qadınlarda ən çox görülən ginekoloji problemlərdən biridir. Bu tip ginekoloji problem adətən vajinada və ya anusda mövcud olan bakterial infeksiya sidik kanalına və sidik kisəsinə, bəzi hallarda isə hətta böyrəklərə keçdikdə baş verir. Sidik kisəsi infeksiyası pelvik ağrıya, sidiyə getmə istəyinin artmasına, sidik ifrazı zamanı ağrıya və sidikdə qana səbəb ola bilər.

Sidik yollarının infeksiyası ilə əlaqəli faktorlara hamiləlik, nəzarətsiz diabet və oral kontraseptivlərin və ya antibiotiklərin istifadəsi daxildir. Ginekoloji problemin şiddətindən asılı olaraq antibiotiklər xəstəxana şəraitində ağızdan və ya venadaxili inyeksiya yolu ilə qəbul edilir. İnfeksiyanın tamamilə yox olmasını təmin etmək üçün ginekoloji problemin simptomları yaxşılaşsa belə, təyin edildiyi kimi antibiotiklərin tam kursunu tamamlamaq vacibdir.