Dünya Çempionatının Tarixi və Maraqlı Faktlar

Dünya çempionatının tarixi

İlk dəfə 1930-cu ildə keçirilən Dünya Kuboku o dövrdə FİFA prezidenti Julie Rimetin təşəbbüsləri ilə həyata keçirilib. Bu səbəbdən Uruqvayın ev sahibliyi etdiyi ilk Dünya Kuboku təşkilatı prezident Julie Rimetin adını daşıyır.

Bu tarixdən əvvəl həvəskar idman və əyləncə üçün futbol təşkilatları keçirilirdi. İlk dəfə 1908-ci il Yay Olimpiya Oyunlarında rəsmi yarışma kimi qəbul edilmiş və ciddi təşkilatlarda iştirak etməyə başlamış və uğurlu nəticələr vermişdir. Olimpiadadakı uğurdan sonra FİFA Konqresi ayrıca dünya çempionatının təşkili barədə qərar qəbul etdi və Uruqvaydan ilk dünya çempionatına ev sahibliyi etməsi xahiş olundu. Avropanın bəzi seçilmiş futbol federasiyalarına dəvət göndərilsə də, əksəriyyəti yolun uzaqlığına görə qəbul etməyib. Rimetin razı salma səyləri nəticəsində Belçika, Fransa, Rumıniya və Yuqoslaviya Avropadan 4 iştirakçı ölkə kimi qeydə alınıb.

1924 və 1928-ci illərdə keçirilən Olimpiadalarda 13 ölkənin qatıldığı ilk Dünya Kubokunu qazanan Uruqvay finalda Argentinanı 4-2 hesabı ilə məğlub edərək, tarixə yazmağı bacarıb.

Tarixdə Qalan Maraqlı Faktlar

1930-cu ildə ilk Dünya Kubokunun finalını idarə edən belçikalı referi Con Langenus matça pencək və qalstukla çıxdığı zaman qeydə alınıb.

Birinci təşkilatdan sonra Avropa ölkə federasiyaları kubokun öz ölkələrində keçirilməsini istəyirdilər. İtaliya bununla bağlı ilk rəsmi müraciəti etdiyi üçün 1934-cü ildə dünya çempionatının İtaliyada təşkil olunması qərara alınıb. Avropa ölkələrinin Uruqvaydakı turnirə maraq göstərməməsi səbəbindən bu vəziyyətə etiraz edən Uruqvay İtaliyadakı təşkilata qatılmamaq qərarına gəlib. İtaliya ev sahibi komandanın kuboku qazanmaq ənənəsini davam etdirərək turniri çempion kimi bağladı

Əvvəllər dünya çempionatının növbəli olaraq Avropa və Amerika ölkələri arasında keçirilməsi qərara alınmışdı. Lakin 1938-ci il dünya çempionatının Fransada keçirilməsi qərara alındıqda, Argentina bu vəziyyətə reaksiya verdi və kubokda iştirak etmədi.

Başlanan İkinci Dünya Müharibəsi səbəbindən 1942 və 1946-cı illərdə Dünya Kuboku təşkilatı keçirilə bilmədi. Beləliklə, bu, kubok tarixində kəsilən yeganə dövr kimi tarixə düşdü.

Türkiyə də son kubokdan 12 il sonra, 1950-ci ildə Braziliyada keçirilən dünya çempionatında iştirak etmək hüququ qazandı. Lakin maliyyə çətinliyi səbəbindən turnirdə iştirak edə bilməyib. Bundan başqa, matçları ayaqyalın oynamaq istədiyini bildirən Hindistanın bu istəyi də rədd edilib və Hindistan kubokda iştirak edə bilməyib.

1950-ci ildə dünya çempionatının finalı Braziliya və Uruqvay arasında baş tutdu və Uruqvay ikinci dəfə kuboku qazandı. Matçdan sonra braziliyalı azarkeşlər uzun müddət ayağa qalxmayıb. Faktiki olaraq 3 nəfər infarkt keçirib, 1 nəfər intihar edib. Ölkədə bir həftəlik milli matəm elan edilib.

Türkiyə yenidən 1954-cü ildə İsveçrədə keçirilən kubokda iştirak etmək hüququ qazandı. Qərbi Almaniyanı iki görüşdə məğlub edən millimiz Cənubi Koreyaya qalib gələ bilib. Lefterin bu matçlarda vurduğu qol dünya çempionatı tarixinə 400-cü qol kimi düşüb.

1958-ci ildə İsveçdə keçirilən dünya çempionatı ilk dəfə bir televiziya kanalı tərəfindən yayımlanıb. Bu təşkilatda Türkiyə Avropa yerinə Asiya-Afrika qrupuna daxil edilib. Türkiyə İsraillə oyundan imtina etmişdi. Bu səbəbdən o, seçmə mərhələlərdə iştirak etməmək qərarına gəlib. Türkiyədən sonra digər ölkələr geri çəkildikdə, İsrail matçsız turnirə qatılmaq hüququ qazandı. Belə ki, dünya çempionatına qatılmağı qəbul etməyən İsrail Uelslə seçmə oyuna çıxıb və matçda məğlub olaraq mübarizədən kənarlaşdırılıb.

1966-cı ildə İngiltərədə keçirilən dünya çempionatı başlamamış maraqlı hadisə baş verib. Kubok nümayiş olunduğu yerdən oğurlanıb. Daha sonra parkda tapılan fincan qısa müddətli həyəcana səbəb olub. Bu turnirin digər tarixi məqamı da televiziyada rəngli ekranda yayımlanan ilk kubok olması idi. Bundan əlavə, İngiltərə bu qurumda ilk və yeganə kubokunu qazandı.

1970-ci ildə Meksikada keçirilən dünya çempionatı bütün matçların canlı yayımlandığı ilk turnir idi. Bundan əlavə, futbolun ən əhəmiyyətli ünsürlərindən biri; Burada ilk dəfə əvəzetmə, sarı və qırmızı vərəqələrdən də istifadə olunub. Finalda qalib gələn Braziliya Julies Rimet kubokunun əbədi sahibi kimi tarixə düşüb. Lakin onun muzeyinə apardığı bu kubok sonradan oğurlanıb və bir daha tapılmayıb. Bu turnirə qədər Julies Rimet adı ilə tanınan təşkilat o vaxtdan FİFA Dünya Kuboku adını almışdır.

1974-cü ildə Qərbi Almaniya turniri ilk dəfə FIFA Dünya Kuboku kimi keçirildi. Futbol üzrə ilk dünya çempionatında türkiyəli hakim ilk dəfə fit çalıb. Hakim Doğan Babacan da Qərbi Almaniya - Çili matçında çilili futbolçuya qırmızı vərəqə göstərdi; Bu vərəqə dünya çempionatlarında ilk qırmızı vərəqə kimi tarixə düşdü.

Dünya çempionatı dedikdə, hamımızın ağlımıza Dieqo Armando Maradonanın vurduğu qol gəlir. 1986-cı il Meksika Dünya Kubokunda argentinalı ulduz 1/4 finalda İngiltərəyə qarşı bir mövqedən qol vurdu və sonradan Maradona tərəfindən "Tanrının əli" adlandırıldı. Həmin matçda Maradona yarımmüdafiədən aldığı topla ingilisləri oğurlayaraq qapıya getdi və vurduğu qol yaddan çıxmadı. Bu qol həm də kubok tarixinin ən gözəl qolu kimi qeydə alınıb. Bu gün də tribunalarda istifadə edilən məşhur “Meksika dalğası” ilk dəfə bu turnirdə meydana çıxıb.

Tribunaların tarixə düşdüyü daha bir çempionat 2010-cu ildə Cənubi Afrikada baş tutub. “Vuvuzela” Afrikada ilk dəfə keçirilən dünya çempionatında iz buraxıb. Cənubi Afrikaya xas nəfəs aləti olan vuvuzela hər matçda azarkeşlər tərəfindən 90 dəqiqə çalınaraq tamaşaçılarda böyük narahatlığa səbəb olub.

Dünya Kuboku həyəcanını necə yaşamaq olar?

İndi biz dünya çempionatını stadiondaymış kimi evimizdə izləyə bilirik. İnkişaf edən texnologiya sayəsində televizorlarımızın ekran keyfiyyəti bizi əsl rənglər və yüksək ayırdetmə ilə televiziyaya cəlb edir. Şəkil keyfiyyətindəki reallıq matçı tribunada izlədiyimiz hissi yaradır.

Futbolun bu ən böyük həyəcanını tam yaşamaq üçün təkcə görüntü keyfiyyəti kifayət deyil. Eyni zamanda əlavə edəcəyiniz ev kinoteatrı sistemi də stadionun atmosferini evlərə gətirə bilər. Xüsusilə dinamik aranjimanını düzgün yerləşdirdiyiniz zaman səs bizi üç ölçüdə əhatə edir. Beləliklə, evimizin rahatlığında tribunada matçı izləmək hissini yaşaya bilərik.

Son illərdə smart televizorların artması ilə təkcə televiziya kanallarının verdiyi görüntülərə baxmaq məcburiyyətində qalmırıq. Dünya çempionatı kimi böyük təşkilatlarda bizə həzz verən çoxlu matçlar keçirilir. Artıq onları canlı yayımda yalnız bir dəfə izləmək məcburiyyətində deyilik. İndi gündəlik işimizə görə bəzən buraxdığımız matçları izləmək şansımız var. Ağıllı televizorlar sayəsində biz bu video platformaların təkrarlarına daxil ola və istədiyimiz vaxt onları dəfələrlə izləyə bilirik. Əgər smart televizorunuz yoxdursa və hələ də bunun üçün büdcə ayıra bilmirsinizsə, əlbəttə ki, bunun həlli var. Xiaomi tərəfindən istehsal olunan Mi TV Stick ilə HDMI çıxışlı bütün televizorları asanlıqla smart televizorlara çevirə bilir. Beləliklə, həm görüntü və səs keyfiyyətini artırır, həm də matçları və ya vacib anları təkrar-təkrar izləmək şansınız olur.